Χαγκακούρε
Το Χαγκακούρε (葉隱, κυριολεκτικά: κρυμμένος ανάμεσα στα φύλλα) είναι ένα έργο μοναδικό στο είδος του στη βιβλιογραφία του μπουσίντο, το οποίο προβάλλει μια λεπτομερή εικόνα της ζωής και του κώδικα συμπεριφοράς των σαμουράι. Συγγραφέας του είναι ο Ιάπωνας σαμουράι και μετέπειτα ζεν μοναχός Γιαμαμότο Τσουνετόμο (1659 - 1719). Η σύνταξη του έργου πραγματοποιήθηκε από τον έμπιστο σύντροφο του Τσουνετόμο, Τασίρο Τσουραμότο, με βάση τις υπαγορεύσεις του Τσουνετόμο τη χρονική περίοδο μεταξύ 1710 και 1716.
Αποσπάσματα
[επεξεργασία]Σύντροφοι στον καπνό
[επεξεργασία]- Πρόσφατα έκανα την ακόλουθη δήλωση σε μια συγκέντρωση: «Πιστεύω ότι η ύψιστη μορφή αγάπης είναι η ανομολόγητη, η αγάπη που κρύβεται βαθιά μες στην καρδιά. Όταν συναντάς το αντικείμενο της αγάπης σου και την εκφράζεις, την υποβαθμίζεις. Το να κρατήσεις την αγάπη σου άσβεστη και μυστική στην καρδιά σου μέχρι να πεθάνεις από λαχτάρα – αυτό είναι το πρωταρχικό νόημα της αγάπης. Υπάρχει ένα τραγούδι που λέει: “Στον καπνό που απομένει όταν κάποιος πεθάνει από φλεγόμενη αγάπη μπορείς να διακρίνεις ότι αυτό ακριβώς ήταν: κρυφοί πόθοι που έμειναν ανομολόγητοι μέχρι τέλους”. Αυτή είναι η ύψιστη μορφή αγάπης». Υπήρξαν τέσσερεις πέντε άνθρωποι που εξέφρασαν τον θαυμασμό τους για τα λόγια μου κι αποφάσισα να τους αποκαλώ «συντρόφους στον καπνό».[1]
Ζήσε σαν να 'σαι εσαεί νεκρός
[επεξεργασία]- Αναζητώντας το νόημα του μπουσίντο –τον αληθινό Δρόμο του Σαμουράι– το βρήκα στο θάνατο. Στο δίλημμα μεταξύ ζωής και θανάτου διάλεξε δίχως δεύτερη σκέψη τον θάνατο. Δεν υπάρχει τίποτ' άλλο για να σκεφτείς. Ατσαλώνεις τον εαυτό σου και πρσχωράς μπροστά. [...] Εάν βιώνεις τον θάνατο διαρκώς, κάθε αυγή κι απόβραδο του βίου σου, είναι σαν να 'σαι εσαεί νεκρός. Έτσι, αποκτάς εκείνη την αίσθηση ελευθερίας που σου επιτρέπει να πορεύεσαι τον δρόμο του μπουσίντο και να εκπληρώνεις το καθήκον σου προς τον άρχοντα και τον τόπο σου σ' όλη σου τη ζωή, δίχως να σφάλεις.[1]
Έσο προσηλωμένος
[επεξεργασία]- Είναι κακό να μοιράζεσαι ανάμεσα σε δύο πράγματα. Ο σαμουράι οφείλει να προσηλωθεί στο μπουσίντο και να μην επιζητεί οτιδήποτε άλλο. Ο χαρακτήρας «ντο» που σημαίνει τον δρόμο –το μονοπάτι που πρέπει να πορεύεται κανείς– διαβάζεται το ίδιο σε όλες τις περιπτώσεις. Ωστόσο, αν μελετήσεις τη διδασκαλία του Κομφούκιου και του Βούδα, το να θεωρήσεις ότι είναι κάτι διαφορετικό από το μπουσίντο σημαίνει ότι έχεις χάσει το νόημα – τον Ορθό Δρόμο. Εφόσον το καταλάβεις αυτό, θα μπορείς να αναγνωρίζεις τους διάφορους δρόμους που υπάρχουν και να προσεγγίζεις ολοένα και περισσότερο τον Ορθό Δρόμο.[1]
Υπάρχει ένας Δρόμος πέρα απ' την αρετή κι αυτός είναι η ύψιστη σοφία
[επεξεργασία]- Υπάρχει ένας Δρόμος πέρα και πάνω απ' την αρετή. Δύσκολα τον βρίσκει κανείς, αλλά για όσους το καταφέρουν είναι η ύψιστη σοφία. Κι όταν θωρείς τα πράγματα από τόσο ψηλά, η αρετή δείχνει μικρή. Είν' ένας Δρόμος που παραμένει ασύλληπτος, εκτός απ' τις φορές που αποκτάς προσωπική επίγνωση της ύπαρξής του.[1]
Οι τρεις εσωτερικές αρετές
[επεξεργασία]- Θέλοντας να μιλήσω για τα γνωρίσματα που είναι σημαντικά για ένα σαμουράι με τη σειρά της σπουδαιότητάς τους, θα έλεγα ότι το βασικότερο απ' όλα είναι η ολόψυχη αφοσίωση στον άρχοντά του. Όσον αφορά το τι οφείλει κανείς να επιδιώκει για τη βελτίωσή του, πέρα και πάνω από αυτό, πιστεύω ότι θα πρέπει να καλλιεργήσει πλήρως τις αρετές της σοφίας, της ανθρωπιάς και του θάρρους. Για έναν απλό άνθρωπο, το να αναπτύξει πλήρως και τις τρεις αρετές δείχνει μάλλον αδύνατο, αλλά στην πραγματικότητα είναι αρκετά εύκολο. Σοφία δεν είναι τίποτα περισσότερο από το να συζητάς τα πράγματα με άλλους. Υπάρχει ανεξάντλητη σοφία σ' αυτό. Ανθρωπιά είναι να ενεργείς λαμβάνοντας υπόψη το καλό των συνανθρώπων σου. Χρειάζεται απλώς να βάζεις τον εαυτό σου στη θέση τους και να επιλέγεις πάντα αυτό που θα είναι καλό για τους άλλους. Θάρρος σημαίνει να σφίγγεις τα δόντια σου και να προχωράς, χωρίς να σκέφτεσαι το πριν και το μετά, να δρας προσηλωμένος στον στόχο σου μέχρι να επιτελέσεις το χρέος σου. Δε γνωρίζω κανέναν καλύτερο τρόπο σκέψης ή συμπεριφοράς.[1]
Υπάρχουν τρεις κατηγορίες για το καλό κι άλλες τόσες για το κακό
[επεξεργασία]- Τα «τρία δηλητήρια» του βουδισμού –απληστία, θυμός και ανοησία– είναι μια πετυχημένη κατηγοριοποίηση του κακού. Εάν εξετάσουμε τα κακά πράγματα που συμβαίνουν στον κόσμο, θα διαπιστώσουμε ότι δεν υπάρχει κανένα που να μην εμπίπτει σε μία από αυτές τις κατηγορίες. Επίσης, εάν εξετάσουμε τη φύση των ευτυχών περιστάσεων, θα διαπιστώσουμε ότι δεν υπάρχει καμία που να μην μπορεί να αποδοθεί σε κάποια από τις τρεις κατηγορίες του καλού, που είναι η σοφία, η καλοσύνη και το θάρρος.[1]
