Ο Πούσκιν (Ομιλία του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι)

O Πούσκιν ήταν μια ομιλία που εκφωνήθηκε από τον Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι προς τιμή του Ρώσου ποιητή Αλεξάντερ Πούσκιν στις 8/20 Ιουνίου 1880 στα αποκαλυπτήρια του Μνημείου Πούσκιν στη Μόσχα. Η εμπνευσμένη αυτή ομιλία, που συντάραξε το ακροατήριο και συγκλονίζει μέχρι σήμερα το αναγνωστικό κοινό, αποτελεί και την πνευματική διαθήκη του μεγάλου κλασικού συγγραφέα.

Αποσπάσματα

• Όχι, αυτό το μεγαλοφυές ποίημα δεν είναι μίμηση! Εδώ πλέον υποδεικνύεται η ρώσικη λύση στο πρόβλημα, στο «καταραμένο ερώτημα», η λύση της λαϊκής πίστης και αλήθειας: «Ταπεινώσου, υπερόπτη κι αλαζόνα, πρώτα απ' όλα γκρέμισε την ίδια σου την υπερηφάνεια. Ταπεινώσου, φυγόπονε, και πρώτα απ' όλα δούλεψε στο πατρικό σου χωράφι». Αυτό λέει η αλήθεια κι η λογική του λαού. «Η αλήθεια δεν βρίσκεται έξω από σένα αλλά μέσα σου· ανακάλυψε τον εαυτό σου, υποτάξου στον εαυτό σου, κυριάρχησε επί του εαυτού σου και θα δεις την αλήθεια. Αυτή δεν βρίσκεται στα αντικείμενα, δεν είναι έξω από σένα, πέρα από τις δέκα θάλασσες, αλλά, πάνω απ' όλα, στη δουλειά που ο ίδιος θα κάνεις με τον εαυτό σου. Όταν νικήσεις τον εαυτό σου και ταπεινωθείς, τότε θα γίνεις πιο ελεύθερος απ' όσο μπορείς να φανταστείς, και θα ασχοληθείς με τα σπουδαία, και θα κάνεις και τους άλλους ελεύθερους, και θα βρεις την ευτυχία, επειδή η ζωή σου θα γεμίσει και θα κατανοήσεις τον λαό σου και την αλήθεια του. Ούτε κοντά στους Τσιγγάνους ούτε κάπου αλλού θα ανακαλύψεις την παγκόσμια αρμονία, αν εσύ ο ίδιος δεν είσαι άξιος γι' αυτή, αν είσαι κακός και αλαζόνας και θέλεις η ζωή να σου δίνεται δωρεάν, χωρίς καν να σου περνάει από το μυαλό ότι γι' αυτή πρέπει να πληρώσεις».