Ουίλλιαμ Σαίξπηρ
Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ (αγγλικά: William Shakespeare, Απρίλιος 1564 - 23 Απριλίου 1616) ήταν ένας από τους σπουδαιότερους ποιητές και θεατρικούς συγγραφείς.
Θεωρείται μια από τις κορυφαίες μορφές της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου, ενώ τα θεατρικά του παίζονται έως σήμερα, διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον. Ο Σαίξπηρ κατάφερε να χειριστεί με απόλυτη δεξιοτεχνία τόσο την κωμωδία όσο και το δράμα και την τραγωδία. Τα έργα του διαπνέονται από μία βαθειά κατανόηση της ανθρώπινης φύσης και παραμένουν επίκαιρα.
Άμλετ
[επεξεργασία]- Κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανίας.
- Something is rotten in the state of Denmark.
- Λόγια, λόγια, λόγια.
- Words, words, words !
- Να ζει κανείς ή να μη ζει-ιδού η απορία
- To be, or not to be, — that is the question.
- Oράτιε, υπάρχουν πράγματα σε αυτόν τον κόσμο που ούτε εμείς δεν μπορούμε να διανοηθούμε.
- There are more things in heaven and earth, Horatio,
Than are dreamt of in your philosophy.
- There are more things in heaven and earth, Horatio,
- Καλημέρα και καλή βραδιά, γειά σου ομορφιά
- Good morning and good night, hello beautiful
Ο Έμπορος της Βενετίας (1596–7)
[επεξεργασία]- Ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός.
- All that glisters is not gold.
- πράξη ΙΙ, σκηνή VII
Ρωμαίος και Ιουλιέτα
[επεξεργασία]- Τι είναι ένα όνομα; Αυτό που εμείς αποκαλούμε τριαντάφυλλο/ Με οποιοδήποτε άλλο όνομα θα μύριζε εξίσου γλυκά.
Ριχάρδος ο 3ος
[επεξεργασία]- Το βασίλειό μου για ένα άλογο
- My kingdom for a horse!
Μάκβεθ
[επεξεργασία]- Την ζωή! αυτή την ασήμαντη. Στην τύχη, ευκαιρία για ένα άγνωστο άνεργο ηθοποιό, που μέσα σε δέκα λέξεις, μέσα σε δέκα λέξεις, που είναι όλος κι όλος, ο ρόλος του, και μόνο για μία!, για μία παράσταση. Μέσα σε δέκα ανοησίες στριμώχνει, ξεπουλάει όλη του την ψυχή, κι αυτό ήταν: τελείωσε. Και ο ρόλος και η ψυχή. Και μένει η ζωή. Και την ζωή τη ζει, ένα γεννημένος ηλίθιος που χτυπιέται και ουρλιάζει από θυμό, χωρίς να ξέρει με τι. Γιατί θύμωσε.
Η Τρικυμία
[επεξεργασία]- Στην πολιτεία μου θα τα 'κανα όλα ανάποδα...[1]
- ... πράξη σπάνια είναι να κάμεις το καλό, κι όχι να εκδικηθείς[1].
Χωρίς πηγή
[επεξεργασία]- Αυτός που πεθαίνει, με το θάνατό του ξεπληρώνει κάθε του χρέος.
- Πολύ κακό για το τίποτα.
- Much ado about nothing.
Είπαν για τον Σαίξπηρ
[επεξεργασία]- ... ο Σαίξπηρ! Δεν υπάρχει πραγματικά πτυχή της ανθρώπινης ζωής που να μην την έχει απεικονίσει και εκφράσει. Κι όλα αυτά με πόση ευχέρεια και τι πνεύμα ελευθερίας! Πώς να μιλήσεις για τον Σαίξπηρ – ό,τι και να πεις είναι λίγο! Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε[2]
- Απέραντη, από τον πάτο της Κόλασης ώς την κορυφή του Παράδεισου, ψυχή. Αν ήταν αλάκερη η ανθρωπότητα να 'στελνε έναν αντιπρόσωπο να υποστηρίξει τα δίκαιά της στο Θεό, αυτόν θα 'στελνε. Είναι συνάμα ο μόνος που θα μπορούσε ν' αντιπροσωπέψει τον πλανήτη μας σ' ένα μεγάλο διαπλανητικό συνέδριο. Κανένας σαν τον Σαίξπηρ δε χρησιμοποίησε με τόση δύναμη συνάμα και γλύκα, με τόση τραχύτητα συνάμα και μελωδία, με τόσο μαγικό περίσωμα τις ανθρώπινες λέξες. Νίκος Καζαντζάκης[3]
- Κι αν ολόκληρο το έργο του ποιητή είναι υποθήκη προς την ανθρωπότητα, η Τρικυμία είναι η διαθήκη του. Βασίλης Ρώτας[1]
- Πότε πότε έχεις την εντύπωση πως ο Σαίξπηρ έγραψε στην πραγματικότητα τρία - τέσσερα έργα και αρκέστηκε να τα επαναλαμβάνει σε όλες τις κλίμακες και σε όλους τους τόνους, όπως ένα μουσικό θέμα ξαναγυρίζει σε ματζόρε και σε μινόρε – κι αυτό, ώσπου έσπασε κάθε αρμονία στη musique concrète του Βασιλιά Ληρ. Γιαν Κοτ[4]
- Το πιο καταπληκτικό χαρακτηριστικό των σαιξπηρικών τραγωδιών είναι ότι στέκονται πάνω από την ιστορία. Δεν έχουν ανάγκη να εκσυγχρονίζονται, να προσαρμόζονται στην εποχή μας. Η ιστορία τούς δίνει ασταμάτητα νέο περιεχόμενο, και σε κάθε εποχή βλέπει σ' αυτές το είδωλό της. Γιαν Κοτ[4]
- Ο Σαίξπηρ πιθανόν δεν είδε ποτέ του θάλασσα ή, όπως υποστηρίζουν άλλοι σχολιαστές, δεν αντίκρυσε ποτέ του πεδίο μάχης. Δεν ήξερε γεωγραφία. Θεωρεί τη Βοημία παραθαλάσσια. Ο Πρωτέας παίρνει ένα καράβι για να πάει από τη Βερόνα στο Μιλάνο, και μάλιστα περιμένει την παλίρροια. Και η Φλωρεντία είναι για τον Σαίξπηρ λιμάνι. Ούτε ιστορία ήξερε ο Σαίξπηρ. Στα έργα του, ο Οδυσσέας διαβάζει Αριστοτέλη, και ο Τίμων ο Αθηναίος αναφέρει τον Σενέκα και τον Γαληνό. Και φιλοσοφία δεν ήξερε ο Σαίξπηρ, δεν καταλάβαινε τίποτα από στρατιωτική τέχνη, ανακάτωνε τα ήθη διαφόρων εποχών. Ένα ρολόι χτυπάει τις ώρες στον Ιούλιο Καίσαρα, μια καμαριέρα βγάζει τον κορσέ της Κλεοπάτρας, κανόνια βροντάνε στην εποχή του Ιωάννη του Ακτήμονος. Ο Σαίξπηρ δεν είχε δει ποτέ του θάλασσα, μάχη ή βουνό· δεν ήξερε ιστορία, γεωγραφία, φιλοσοφία. Ωστόσο ο Σαίξπηρ ήξερε πως στο Συμβούλιο του Στέμματος, μετά τον Ριχάρδο θα μιλήσει πρώτος ο τίμιος λόρδος Χάστιγξ και θα απαγγείλει τη θανατική καταδίκη του. Ακούω τη φωνή του... Γιαν Κοτ[4]
- Όλοι οι θεατρικοί συγγραφείς, με εξαίρεση τον Σαίξπηρ και τον Ρακίνα, ωχριούν όταν συγκρίνονται με τον Αισχύλο και τον Σοφοκλή. Γιαν Κοτ[5]
- Ο Ληρ και οι γελωτοποιοί του Σαίξπηρ, οι βασιλιάδες, οι σφετεριστές και οι δόλιοι άρχοντες, ο Άμλετ και ο Μάκβεθ, η Οφήλια, η Ιουλιέτα και η Χρυσηίδα, δεν ξέρουν απλώς να μιλούν όλες τις γλώσσες του κόσμου. Μπορούν να βρουν τα πρόσωπά τους, τα σώματά τους, τις χειρονομίες και τα πάθη τους, τον εσωτερικό τους κόσμο και το σκηνικό τους σε όλες τις εποχές και σε όλους τους πολιτισμούς. Γιαν Κοτ[5]
- Σήμερα ο δραματικός κύκλος επεκτείνεται με τον συνδυασμό κωμωδίας και τραγωδίας –αν και αυτό κινδυνεύει να οδηγήσει σε κατάχρηση. Η κωμωδία όμως πρέπει να είναι όπως στον Βασιλιά Ληρ, έξοχη, παγκόσμια και ιδανική. Μια τέτοια ιδιαιτερότητα είναι που κάνει τη ζυγαριά να γέρνει περισσότερο προς το μέρος του Ληρ, παρά του Οιδίποδα ή του Αγαμέμνονα και των τριλογιών με τις οποίες συνοδεύονται. Αν και η μεγάλη δύναμη της χορικής ποίησης, κυρίως στον Αγαμέμνονα, αποκαθιστά την ισορροπία. Για να επιμείνουμε όμως σ' αυτήν τη σύγκριση, θα 'λεγα ότι ο Βασιλιάς Ληρ μπορεί να θεωρηθεί ως το τελειότερο δείγμα δραματικής τέχνης που υπήρξε ποτέ. Πέρσι Σέλλεϋ[6]
Παραπομπές
[επεξεργασία]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. Η Τρικυμία. Μετάφραση Βασίλης Ρώτας. Επικαιρότητα. Αθήνα. Α΄ έκδοση Ιούνιος 1989. Β΄ ανατύπωση Μάρτιος 1993.
- ↑ Johann Peter Eckermann. Συνομιλίες με τον Γκαίτε. Μετάφραση: Δημήτρη Δημοκίδη. Printa. Αθήνα. 2014.
- ↑ Καζαντζάκης, Νίκος (2000). Ταξιδεύοντας: Αγγλία. Αθήνα: Εκδόσεις Καζαντζάκη.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Γιαν Κοττ. Σαίξπηρ, ο σύγχρονός μας. Μετάφραση Αλέξανδρος Κοτζιάς. Πρόλογος Πήτερ Μπρουκ. Εκδόσεις Ηριδανός. Αθήνα. 1970.
- ↑ 5,0 5,1 Jan Kott. Ένα θέατρο ουσίας. Μετάφραση Έλενα Πατρικίου και Ελένη Παπάζογλου. Εισαγωγή Martin Esslin. Γλωσσική επιμέλεια - Πρόλογος Έλενα Πατρικίου. Εκδόσεις Χατζηνικολή. Αθήνα. Πέμπτη έκδοση 2006. Πρώτη έκδοση 1988.
- ↑ Πέρσι Σέλλεϋ. Υπεράσπιση της Ποίησης. Πρόλογος και μετάφραση Ιουλίτα Ηλιοπούλου. Ύψιλον/Βιβλία. Αθήνα. Δεύτερη έκδοση 1999. Πρώτη έκδοση 1996.
