Φιόντορ Ντοστογιέφσκι

Φιόντορ Ντοστογιέφσκι (1872)

Ο Φιόντορ Μιχάηλοβιτς Ντοστογιέφσκι (11 Νοεμβρίου 1821 - 9 Φεβρουαρίου 1881) ήταν Ρώσος συγγραφέας, κορυφαία μορφή της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Αποφθέγματα

• Πάσχω, άρα υπάρχω.
  • Θέματα Χριστιανικής Ηθικής (Γενικής Παιδείας) Κεφ. Ε, ενότ. 23, ΟΕΔΒ

• Ο άνθρωπος είναι δυστυχισμένος γιατί δεν ξέρει ότι είναι ευτυχισμένος.
  • Οι δαιμονισμένοι (1872), Μέρος ΙΙ, κεφ. Ι

• Αν δεν υπάρχει Θεός, τότε εγώ είμαι ο Θεός.
  • Οι δαιμονισμένοι (1872), Μέρος ΙΙΙ, κεφ. VI

Το Υπόγειο (1864)

Πηγή: Το Υπόγειο, μετάφρ. Γιώργης Σημηριώτης, εκδ. Γράμματα (1990), ISBN 9603291293

• Κύριοι, για να πούμε την αλήθεια, ο άνθρωπος δεν είναι κουτός. [...] Όμως κι αν δεν είναι κουτός, είναι φοβερά αχάριστος. Αχάριστος όσο δεν παίρνει. Νομίζω μάλιστα ότι ο καλύτερος ορισμός του ανθρώπου είναι ο ακόλουθος: ον δίποδο και αχάριστο.
  • Μέρος πρώτο, ενότητα 8, σελ. 34

• [...] Όσο κουτός κι αν είναι ο άνθρωπος της δράσης, ο πρακτικός άνθρωπος, του περνάει κάποια στιγμή από το νου πως ο δρόμος τελειώνει πάντα κάπου· πως το κυριότερο δεν είναι να μάθει πού πηγαίνει ο δρόμος, αλλά να τραβήξει μπροστά, και πως το φρόνιμο παιδί δεν εγκαταλείπει το επάγγελμα του μηχανικού και δεν ρίχνεται στην ολέθρια τεμπελιά που, καθώς ξέρουμε, είναι η μητέρα της διαφθοράς.
  • Μέρος πρώτο, ενότητα 9, σελ. 38
  • συντ. Η τεμπελιά είναι η μητέρα της διαφθοράς.

• Με μια λέξη ο άνθρωπος είναι παράξενα καμωμένος. [...] Συμφωνώ, δύο και δύο κάνουν τέσσερα, είναι ένα θαυμάσιο πράγμα· ε λοιπόν, και το δύο και δύο κάνουν πέντε, είναι καμιά φορά πιο χαριτωμένο.
  • Μέρος πρώτο, ενότητα 9, σελ. 39

• Χωρίς αγνή καρδιά δεν μπορεί να υπάρξει τέλεια και δίκαιη συνείδηση.
  • Μέρος πρώτο, ενότητα 11, σελ. 44

• Στις αναμνήσεις κάθε ανθρώπου υπάρχουν πράγματα που δεν τα εμπιστεύεται σ' όλον τον κόσμο, αλλά μόνο στους φίλους του.
  • Μέρος πρώτο, ενότητα 11, σελ. 44, 45

Αδελφοί Καραμάζοφ (1879-1880)

Πηγή: Αδελφοί Καραμάζοφ τόμος δεύτερος, μετάφρ. Άρης Αλεξάνδρου, εκδ. Γκοβόστη (1990)

• Σκέφτομαι πως αν δεν υπάρχει διάβολος κι αν κατά συνέπεια τον δημιούργησε ο άνθρωπος, τότε σίγουρα τον δημιούργησε κατ' εικόνα και ομοίωσή του.
  • «Ανταρσία», σελ. 130

• Υπάρχει τάχα στον κόσμο έστω κι ένα πλάσμα μονάχα που θα μπορούσε και θα 'χε το δικαίωμα να συγχωρέσει; Δεν την θέλω την αρμονία, από αγάπη στην ανθρωπότητα δεν τη θέλω.
  • «Ανταρσία», σελ. 140

• Δεν υπάρχει πιο ακατάπαυστη και πιο βασανιστική φροντί­δα για τον άνθρωπο, όταν μένει ελεύθερος, παρά πώς να βρει όσο γίνεται γρηγορότερα κάποιον να προσκυνάει.
  • «Ο Μέγας Ιεροεξεταστής», σελ. 154

• Αδερφοί μου, μη σας τρομάζουν οι αμαρτίες των ανθρώπων, α­γαπάτε τον άνθρωπο ακόμα και μες στην αμαρτία του, γιατί αυτή η αγάπη είναι το ομοίωμα της αγάπης του Θεού κι αποτελεί την ανώτερη αγάπη επί της γης. Αγαπάτε τη δημιουργία του Θεού και στην ολότητά της μα και στο κάθε της κομματάκι. [...] . Ν' αγαπάτε τα ζώα. Ο Θεός τους έδωσε λίγη νοημοσύνη κι ασυννέφιαστη χαρά. [...] Ν' αγαπάτε ιδιαίτερα τα παιδάκια γιατί κι αυτά είναι αναμάρτητα, σαν τους αγγέλους, και ζούνε για να μας δίνουν χαρά, για να εξα­γνίζουν τις καρδιές μας και είναι σαν μια υπόδειξη για μας. Αλλοί­μονο σ' όποιον προσβάλει ένα παιδί.
  • «Απ' τις ομιλίες και τις διδαχές του Στάρετς Ζωσιμά», σελ. 252, 253

• Το ανθρώπινο γένος δε δέχεται τους προφήτες του και τους θανατώνει, όμως οι άνθρωποι αγαπούν τους μάρτυρες και τιμούν εκείνους που οι ίδιοι βασάνισαν.
  • «Απ' τις ομιλίες και τις διδαχές του Στάρετς Ζωσιμά», σελ. 257